Jak wiadomo postawa ciała jest indywidualną cechą każdego człowieka. Poniekąd stanowi ona jeden z wyznaczników stanu zdrowia. Jednak przyczyn jej zaburzeń jest bardzo wiele, począwszy od czynników zewnętrznych, które negatywnie wpływają na zdrowie i sylwetkę człowieka, aż do tych genetycznych. Z kolei przyczyny większości zaburzeń u dzieci i młodzieży to środowisko w jakim żyją i jego warunki. Wady te nie tylko sprawiają ból i mało atrakcyjny wygląd, ale również obniżają ogólną sprawność fizyczną organizmu, która w pewnym stopniu hamuje naturalny rozwój u dzieci. Aktywność ruchowa jest jednak najlepszym sposobem na zapobieganie lub poprawę wad postawy. W tym przypadku każdy, nawet drobny wysiłek fizyczny wpływa pozytywnie na sylwetkę i organizm, pod warunkiem, że jest prawidłowo wykonywany. Wybór aktywności jest bardzo duży, lecz za najskuteczniejszą z nich, jeśli chodzi o poprawę sylwetki uważane jest pływanie, które staje się coraz bardziej popularne.
Jakie dolegliwości możemy odczuwać? Gdzie jest ich źródło?
Wady postawy mogą być wrodzone lub nabyte. Te pierwsze powstają w okresie prenatalnym i odznaczają się głównie zniekształceniami kręgosłupa i klatki piersiowej. Z kolei wady nabyte powstają pod wpływem innych schorzeń, wśród nich rozróżnia się wady rozwojowe oraz nawykowe. Największy wpływ na złą postawę ciała ma siedzący tryb życia, mała ilość snu, źle dobrane meble, nieprawidłowe obuwie, niewłaściwe noszenie plecaków lub toreb, a także słabe warunki bytowe czy żywieniowe. Jednak najczęstszą przyczyną wad postawy jest hipotonia, uważana też za obniżone napięcie mięśni. Dodatkowo wpływ na wady postawy mogą mieć niedowłady narządu słuchu, wzroku, problemy z układem oddechowym, czy po prostu nieprawidłowe nawyki dotyczące utrzymania prawidłowej sylwetki.
Z kolei największy odsetek wad postawy dotyczy odcinka piersiowego i lędźwiowego kręgosłupa. Wśród niedoskonałości tego odcinka wyróżnić można:
- plecy okrągłe
- plecy wklęsłe
- plecy płaskie
- plecy okrągło-wklęsłe,
- boczne skrzywienie kręgosłupa, czyli skolioza oraz
- wady klatki piersiowej.
Jest sposób na każdą wadę!
Pierwsza z wad spowodowana jest słabymi mięśniami grzbietu, mięśniami, które odpowiadają za ściąganie łopatek, nadmiernym napięciu pleców i przykurczach mięśni piersiowych. W tym przypadku zalecane są ćwiczenia wzmacniające przyczepy mięśni karku, prostownik grzbietu odcinka piersiowego i mięśnie ściągające łopatki. Wskazane jest także rozciąganie mięśni piersiowych i zębatych przednich.
Jeśli chodzi o przyczyny pleców wklęsłych, należą do nich słabe mięśnie pośladkowe, brzucha i zginaczy stawu kolanowego. Nadmiernie napięte są natomiast zginacze stawu biodrowego oraz odcinek lędźwiowy pleców. Aktywność wskazana przy tej wadzie postawy to ćwiczenia kifotyzujące, które mają pośredni, a zarazem negatywny wpływ na rozwój klatki piersiowej.
Przy stwierdzeniu „płaskich pleców” zalecane są ogólne ćwiczenia wszechstronne wzmacniające mięśnie brzucha, grzbietu i pośladków. Przy dobieraniu zestawu ćwiczeń nie należy unikać tych z pozycją lordozującą i kifotyzującą. Niewskazane są zaś zwisy oraz ćwiczenia polegające na wydłużeniu kręgosłupa wzdłuż osi długiej.
Wadzie pleców okrągło-wklęsłych towarzyszy duże rozciągnięcie prostownika grzbietu w odcinku piersiowym oraz wzrost napięcia w lędźwiach. W tym przypadku osłabione są mięśnie brzucha i pośladków, a przykurcze pojawiają się w obręczy barkowej i klatce piersiowej. Przy tej wadzie postawy wskazana jest większa ruchomość kręgosłupa, ogólne wzmocnienie mięśni, a także ich rozciąganie.
Jeśli chodzi o boczne skrzywienie kręgosłupa, odznacza się ono skoliozami czynnościowymi, czyli takimi, w których nie stwierdza się utrwalonych zmian w budowie kręgosłupa. Celem w tym przypadku jest wyrównanie istniejącego skrzywienia oraz zniwelowanie przykurczów wiązadeł i mięśni występujących w okolicy miednicy i grzbietu.
Należy się również skupić na podniesieniu ogólnej wydolności organizmu, utrzymywaniu prostej sylwetki oraz wzmocnieniu mięśni, które mają za zadanie trzymanie odpowiedniej postawy. Ogromny efekt przy tej nieprawidłowości dają ćwiczenia ogólnorozwojowe oraz oddechowe, które powinni także wykonywać ludzie borykający się w wadami klatki piersiowej. Pamietaj, żeby samodzielnie nie wdrażać żadnych ćwiczeń bez konsultacji fizjoterapeuty – nieumiejętne przeprowadzenie terapii dla kręgosłupa może pogłębić wady. Przy problemach z kręgosłupem niesamowite efekty poprawy daje pływanie oraz ćwiczenia w wodzie. Woda stawia opór wspierając nasze ciało w jego naturalnych ruchach, to najlepsza forma „domowej” fizjoterapii, którą bezpiecznie możesz zastosować.
Autorka:
Natalia Pawlaczek
trenerka Academy of Hasten
Źródła:
Kołodziej Jerzy, Kołodziej Krzysztof, Momola Irena, Postawy ciała, jej wady i korekcja, Wydawnictwo Oświatowe Fosze, Rzeszów 2004.