W obecnych czasach coraz większym problemem stają się zaburzenia postawy ciała dotyczące dzieci i młodzieży. Wzbudzają one coraz większe zainteresowanie rodziców, opiekunów, lekarzy czy pedagogów. Z badań przeprowadzonych przez Instytut Matki i Dziecka wynika, że aż 90% dzieci w Polsce ma wady postawy, a do najczęstszych z nich należą niedoskonałości kręgosłupa, kolan oraz stóp. Jak wiadomo postawa ciała jest indywidualną cechą każdego człowieka. Poniekąd stanowi ona jeden z wyznaczników stanu zdrowia. Jednak przyczyn jej zaburzeń jest bardzo wiele, począwszy od czynników zewnętrznych, które negatywnie wpływają na zdrowie i sylwetkę człowieka, aż do tych genetycznych.
Wady podstawy to bardzo poważny problem!
Wady postawy u dzieci i młodzieży stanowią jeden z największych, a zarazem jeden z najbardziej niedocenionych problemów zdrowotnych. Nieustanny postęp cywilizacyjny na bieżąco wyłania wiele chorób, a wśród nich oprócz nadwagi i otyłości, głównym problemem stają się wady postawy i choroby narządów ruchu. Większość z tych problemów ma swój początek już w wieku dziecięcym i młodzieńczym, który ma ogromny wpływ na to czy problemy narządów ruchu i sylwetki nastąpią w dorosłym życiu. Co więcej wczesne wykrycie nieprawidłowości w postawie ciała pozwoli na zatrzymanie procesu chorobowego lub też całkowitą eliminację. Skutki nieleczenia wad postawy to przede wszystkim:
- zmniejszenie wydolności krążeniowo-oddechowej,
- zmniejszenie pojemności życiowej płuc,
- bóle krzyża,
- astma oskrzelowa,
- przesunięcie narządów wewnętrznych,
- zmiany zwyrodnieniowe kośćca i wiele innych.
Poza tym niekorzystny wpływ wad postawy posiada także aspekt psychologiczny i społeczny, jak na przykład: kompleksy, obniżona sprawność fizyczna, stany nerwowe, czy niedostosowanie się do otoczenia. Wiadomo, że do każdego problemu zdrowotnego należy podchodzić kompleksowo, biorąc pod uwagę zarówno aspekt fizyczny, psychiczny, a także społeczny. Jednak do korekcji wad postawy wskazane jest szczególne podejście, w którym uwzględnia się wiele sposobów rehabilitacji i profilaktyki, które są najlepszym sposobem na uniknięcie zdrowotnych problemów.
Jak można sobie poradzić z Wadami Postawy?
Sposobów rehabilitacji i eliminacji wad postawy jest bardzo dużo, począwszy od ćwiczeń fizycznych i gimnastyki korekcyjnej, które prawidłowo rozwijają organizm. Jednak jak powszechnie wiadomo, pływanie i ćwiczenia w wodzie są jedną z form aktywności, które mają niesamowicie szerokie zastosowanie, jeśli chodzi o rehabilitację. Ze względu na specyficzne właściwości fizyczne woda wywiera wiele wpływów na ludzki organizm. Po pierwsze ciało w wodzie po zanurzeniu jest odciążone, co stwarza lepsze warunki do reedukacji mięśni. Poza tym wysiłek fizyczny i siła, która konieczna jest do wykonania ćwiczeń w wodzie zmniejsza się dziesięciokrotnie. Drugim aspektem jest rozluźnienie uzyskane w wodzie, dzięki czemu ćwiczenia rehabilitacyjne w środowisku wodnym wykonywanie są z mniejszą bolesnością, większą łatwością oraz sprawiają przyjemność. Kolejnym wpływem jest zmniejszenie tarcia powodujące płynność ruchów. Stwarza to znacznie lepsze warunki pracy mięśni, które są słabsze. Zmniejszenie tarcia ułatwia również wykonywanie ruchów w wodzie w przypadku bolesności mięśni i stawów.
Ponadto pływanie jest jedną z najlepszych form rehabilitacji oraz ma wiele innych zalet:
- większa pojemność płuc,
- poprawia krążenie,
- odciąża stawy,
- wzmacnia mięśnie oraz
- redukuje tkankę tłuszczową.
Jeśli chodzi o przeciwwskazania związane z pływaniem i ćwiczeniami w wodzie, szczególne bezpieczeństwo powinny zachować osoby, które borykają się z problemami laryngologicznymi, układu oddechowego czy też moczowego. Osobom uczulonym na chlor również nie poleca się tego typu rehabilitacji. Niemniej jednak tego typu przeciwwskazania zazwyczaj są przejściowe.
Każdy ze stylów pływackich posiada swoje wady i zalety, dlatego też warto wiedzieć, który styl jest najlepszy na dane wady postawy.
Styl klasyczny z powodzeniem może być wykorzystane przy niektórych wadach postawy zlokalizowanych w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, przy płaskostopiu i w przypadku szpotawych kolan.
Natomiast pływanie na plecach polecane jest osobom z wadami postawy w płaszczyźnie strzałkowej, przy koślawych kolanach i również przy płaskostopiu.
Styl dowolny, czyli kraul stosowany powinien być przy wadach postawy, które lokalizują się w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, lecz nie towarzyszą zmianom w odcinku piersiowym. Dodatkowo styl ten wpływa pozytywnie na wykluczenie koślawości kolan i płaskostopia. W przypadku pleców wklęsło-okrągłych pływanie kraulem jest niekorzystne dla odcinka piersiowego kręgosłupa i przeważa nad korzystnym oddziaływaniem pracy nóg na odcinek lędźwiowy.
Co do stylu motylkowego jest on bardzo trudny do skoordynowania, lecz jeśli umiejętności są na odpowiednim poziomie – nogi delfinowe mogą pomóc w korygowaniu wad odcinka lędźwiowego. Z kolei pływanie całym stylem motylkowym, jak większość stylów pływackich, może być wykorzystane przy problemach z koślawością kolan i płaskostopiem.
Aby pływanie przyniosło odpowiednie efekty, powinno być poprzedzone porządną rozgrzewką wykonaną na lądzie. Wykonanie rozruchu zaleca się przez minimum 5 minut, podczas których powinien zostać zrealizowany następujący zestaw ćwiczeń:
- przysiady,
- skłony,
- wymachy ramion,
- skręty tułowia,
- rozruch stawów skokowych, kolan i nadgarstków.
Po wejściu do basenu i rozpoczęciu pływania należy stopniowo zwiększać wysiłek, dążąc do uzyskania coraz większego tętna. Należy również pamiętać o zmianie stylów, o ile nie ma przeciwwskazań związanych z wadami sylwetki. Kończąc trening tętno powinno stopniowo spadać i ostatecznie osiągnąć stan spoczynku. W pływaniu rekreacyjnym, jak i dynamicznym wzmacniane zostają mięśnie oraz wydolność oddechowa. Po wyjściu z basenu wskazane jest krótkie rozciąganie, które doprowadzi mięśnie i stawy do rozkurczu.
Należy pamiętać, że do każdej aktywności fizycznej należy podchodzić profesjonalnie, czyli ze wcześniejszym rozeznaniem i odpowiednim przygotowaniem. Wszystko po to, aby nie doprowadzić do pogłębienia wad postawy lub innych kontuzji.
Autorka:
Natalia Pawlaczek
trenerka Academy of Hasten
Źródła:
Bartkowiak E., Pływanie. Program szkolenia dzieci i młodzieży. Centralny Ośrodek Sportu, Warszawa 1997.
Owczarek S., Korekcja wad postawy. Pływanie i ćwiczenia w wodzie. Wydawnictwo WSiP, Warszawa 1999.
http://www.poradnikzdrowie.pl